De woorden blat (блат) en blatnoj (блатной) zijn alomtegenwoordig in het hedendaagse Rusland. Ze maken zozeer deel uit van de Russische cultuur, dat een eenvoudige vertaling de lading onmogelijk kan dekken. ‘Blat’ betekent ‘kruiwagen’, ‘vriendjes op de juiste plaatsen’. ‘Blatnoj’ kan iemand zijn met goede connecties, maar het kan ook een crimineel zijn.
De letter Б is de Griekse bèta. Als kleine letter heeft hij weg van een varkensstaartje. Als hoofdletter doet hij denken aan een gedeukte 6.
De eerste vermelding van het woord in een woordenboek dateert uit 1908: blatnaja moezyka, gevangenismuziek. Russische blues?
Volgens de Russische en Engelse wikipediapagina is het afkomstig uit het jiddisch: blat (lijst). Het joodse misdaadmilieu van Odessa in het begin van de twintigste eeuw zou er aan de oorsprong van liggen. Een andere hypothese is het Poolse blat (beschutting, bescherming).
Rusland staat bekend om zijn gevangeniscultuur. Soms krijg je de indruk dat je er pas echt een man bent als je in de gevangenis hebt gezeten.
Een zoekopdracht voor dit woord is zeer exemplarisch. Hierna volgt een selectie van de leukste links: Poetin is zo blatnoj als maar zijn kan, mooie illustratie van de betekenis van het woord : een combinatie van half ontblote vrouwen en mannen met tatouages en als apotheose een vrouw met tatouages, maar dat is al een overschot aan fantasie dat de grafische ontwerper parten speelde.
2 reacties op “Б – блатной, crimineel/kruiwagen”
Geweldige foto! Kruiwagen?
Halma, 295: Kruiwagen, protecteur, patron, intercesseur; hij heeft goede kruiwagens om hem in de waereld voort te helpen; hij zit op den kruiwagen, hij word tot staat en bediening gevorderd; Sewel, 423: Iemand kruijen, bevorderen; hij heeft goede kruijers (voorstanders) gehad; in O.K. 80: Kruiwagens, familierelatiën bezorgen naam en roem. De Friezen zeggen: op ’t kroadsje sitte en sûnder kret lokt it net, zonder kruiwagen gelukt het niet; vgl. Molema, 229 a: kruikoar, kruiwagen (fig.); in Limburg kent men een schurgker hebben, een machtigen begunstiger hebben (vgl. Kil. schorch-karre, sax. sicamb. kruy-wagen); Waasch Idiot. 377 a: nen goeden kruiwagen hebben, een goeden beschermer; hij zit op uwen kruiwagen, hij is uw vriend; evenzoo bij Teirl. II, 191: op iemand zijne kurtewage meuge zitten, zijn vriend zijn; Villiers, 69.