De Russische letter п of hoofdletter П, is onze P. П is de Griekse π, het huisje, of het nietje. Makkelijker kan het niet.
En nu het woord, portjanki (портянки). Ik heb er twee Nederlandse vertalingen voor gevonden: beenwindels en voetlappen. Ik kies voor het laatste, omdat voetlappen ook in onze contreiën werden gebruikt.
Voetlappen zijn stukken stof die kousen moeten vervangen. Dit kledingstuk werd in Rusland geïntroduceerd in de 18de eeuw, door Peter De Grote, die het had meegebracht uit Nederland, waar hij schepen leerde bouwen. Waar de Russen daarvoor hun benen warm mee hielden, weet ik niet.
Ik weet wel dat in het Russische leger tot op vandaag voetlappen gebruikt worden in plaats van kousen. Volgens mij is dat het enige leger ter wereld. Niet mis voor een grootmacht, maar rijmt dat met kernraketten? Mocht deze hang naar traditie worden doorgetrokken, dan zouden de Russen een cavalerie moeten onderhouden en vechten met sabels en rapieren.
Inertie is groot in Rusland. Dat is ook de reden waarom de portjanki nog steeds niet zijn afgeschaft. Kousen passen niet in de Russische legerlaarzen (kirzovye sapogi, кирзовые сапоги), en ze hebben nog meer dan 5 miljoen van die laarzen in stock. Bovendien zijn die laarzen 3 keer goedkoper dan legerschoenen met veters (bertsy, берцы). De laarzen worden immers genaaid door Russische gevangenen. en die omscholen naar een moderner model is blijkbaar geen eenvoudige opdracht.
Portjanki hebben ondanks alles wel een aantal voorstanders. Hun argumenten:
- ze zijn warmer in de winter omwille van de dubbele laag stof rond je been;
- zit je met je voet in een diepe plas, dan wordt eerst de buitenlaag nat. De binnenlaag blijft droog. Dat heb je niet met kousen;
- ze gaan langer mee dan kousen, want als de ene kant versleten is, dan kan je ze gewoon draaien;
- zonder portjanki kan je geen leren laarzen dragen.
O ja, in het Frans heten portjanki ‘chaussettes russes’ (terwijl het eigenlijk ‘chaussettes hollandaises‘ had moeten zijn).
2 reacties op “П – Портянки, Voetlappen”
Heel interessant. Bedankt voor de uitleg. Ik heb ze ook altijd vreemd gevonden, die portjanki. Nu weet ik tenminste waar ze vandaan komen en waarom ze nog steeds gedragen worden.
Enig idee waar het woord vandaan komt? Zou het van een of ander Nederlands woord afstammen?
Originele en boeiende blog trouwens! Molodets.
Bedankt voor de steun en de nuttige (zie bOrsetka) commentaren!