Categorieën
Literatuur Russisch ABC

Ш – Шестидесятники, de “Zestigers”

Een combinatie van het woord шестьдесять (sjest’desjat’, zestig) en het achtervoegsel –ник (-nik, -er). Шесть (sjest’) is zes en десять is tien. Het achtervoegsel –ник (-nik) kennen we van het woord спутник, dat reiziger betekent. Samen maakt dat ‘zestiger’.

Deze term werd in 1960 voor het eerst gebruikt door literator Stanislav Rassadin, in het sovjettijdschrift Joenost’ en duidde op de naoorloogse generatie intellectuelen, die volop profiteerden van de оттепель (ottepel’, dooi), een korte periode van gedoogzaamheid, ingezet na het XX-ste partijcongres in 1956, toen Nikita Chroesjtsjov de personencultus rond Stalin veroordeelde (en zich meteen van een aantal geduchte concurrenten ontdeed).

Filmaffiche van de Russische speelfilm Kollegi
Filmaffiche van de Russische speelfilm Kollegi

Het voornaamste literaire werk uit die periode is natuurlijk ‘Een dag in het leven van Ivan Denisovitsj’ van Aleksandr Solzjenitsin over het leven in een sovjetgevangenis.

Een ander werk dat zijn stempel drukt op die periode is ‘Kollegi’ van Vasilij Aksjonov (Василий Аксёнов – Коллеги, 1960). De verfilming van het boek werd in 1963 een groot succes. Ik heb het hier liggen in een Franse vertaling, gedrukt door een Franse communistische uitgeverij. Het is een ontroerend boek, als je over de enkele paragrafen obligate communistische retoriek heen leest, een beeldend geschreven portret van de Russische generatie twintigers in de jaren ’60, dezelfde generatie als de Amerikaanse beatniks. Terwijl beatniks wijn dronken uit 5-literflessen en in marihuanawalmen naar John Coltrane luisterden, waren deze kerels stuwdammen aan het bouwen in Siberië. Dat is ongeveer de teneur van het verhaal: idealisme en zelfverloochening. Lang geleden dat ik daar nog iets over gelezen had.

Aksjonov is gestorven in juli 2009. Hij heeft geen heldenbegrafenis gekregen (in het huidige Rusland krijgen alleen bandieten dat), want zijn relaties met het regime waren niet van de warmste. Als kind van een ‘vijand van het volk’ groeide hij eerst op in een weeshuis, om later zijn moeder, de schrijfster Evgenia Ginzburg, te vervoegen in het Siberische Magadan, die daar net een 10-jarige straf in de Goelag had uitgezeten. In 1980 werd hij het land uitgegooid, onder andere omwille van zijn deelname in de buitenlandse publicatie van de literaire almanak Metropol. Pas in 1990 kon hij naar Rusland terugkeren.

Toen ik in Moskou woonde, liep ik hem nu en dan tegen het lijf tijdens wandelingen met mijn gezin in de Neskoetjsnij Sad, het bos naast Gorki Park, waar hij langs de oevers van de Moskva placht te joggen. Ik leek de enige te zijn die hem herkende, ondanks de succesvolle verfilming van nog één van zijn romans, de Moskouse Saga, over de grote zuiveringen van Stalin in 1937-1938, en het feit dat zijn boeken in Rusland nog steeds als broodjes verkopen.

5 reacties op “Ш – Шестидесятники, de “Zestigers””

Bedankt voor de tip. Het toeval wil dat ik net op zoek was naar een interessant boek om te lezen. Je hebt me helemaal overtuigd om aan ‘Kollegi’ te beginnen. Wie weet volgt de rest van Aksyonov’s werk daarna ook wel.

Het andere werk van Aksionov is zeker de moeite waard, indien niet beter. Mijn persoonlijke favorieten zijn zijn romans ‘Ostrov Krym’ en ‘Ozjog’.

Ik heb ‘Kollegi’ gelezen en vond het heel goed. Dat soort lectuur vind ik verfrissend in deze tijden van egoïsme en onverschilligheid.
Aan ‘Ostrov Krym’ ben ik begonnen, maar ik vond het eerlijk gezegd maar niks. Misschien heb ik niet lang genoeg doorgebeten of was ik niet in de juiste stemming.
Aksionovs trilogie ‘Moskovskaja saga’ en het boek van zijn moeder ‘Kroetoi Marsjroet’ staan ook nog op het programma. Nogmaals bedankt voor de tip!

Ik vergat nog te melden dat ik momenteel ‘Lyjoebov’ k elektritsjestvoe’ over ingenieur en revolutionair Leonid Krasin aan het lezen ben. Best interessant.

Reacties zijn gesloten.